ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΜΕΛΙΒΟΙΑΣ

Η ελιά (ελαία) είναι δένδρο της οικογένειας των ελαιοειδών και ευδοκιμεί σ’ όλα ανεξαιρέτως τα εδάφη μέχρι τα 800 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Όμως εδώ πρέπει να γίνει μία επισήμανση. Σε υψόμετρο από τα 400 ως τα 800 μέτρα, μπορεί μεν να ευδοκιμεί ως δένδρο, αλλά δείχνει από δύσκολο έως αδύνατο να δώσει καρπό. Άρα ενδεδειγμένο για την καλλιέργεια είναι το έδαφος με υψόμετρο κάτω των 400 μέτρων και κατά προτίμηση να είναι πλαγιά που βλέπει θάλασσα. Πρόκειται για δένδρο υπεραιωνόβιο, με χιλιετηρίδες ζωής. Για παράδειγμα στο όρος των ελαιών επιδεικνύονται δέντρα που έγιναν μάρτυρες των παθών του Χριστού. Και επειδή είναι δέντρο παραβλαστικό, ακόμα και να κοπεί ή να καεί, πάλι αναβλαστάνει από τη ρίζα. Ιατρική μαρτυρία τέτοιας αναβλάστησης είναι το γεγονός ότι στις πλαγιές της ακρόπολης των Αθηνών οι Πέρσες το 480 π.Χ. έκαψαν τα ελαιόδεντρα που υπήρχαν, αλλά στη συνέχεια αναβλάστησαν, όπως αναβλάστησε και η ιερή ελιά της Αθηνάς. Γενικά η καλλιέργειά της είναι γνωστή εδώ και 5.000 χρόνια περίπου και διαδεδομένη σ’ όλα τα εδάφη του Ελλαδικού χώρου, όπου βεβαίως μπορούσε να ευδοκιμήσει. Και η ιστορία της συνδέεται με την ιστορία του πολιτισμού της Ελλάδας. Μαρτυρίες έχουμε τόσο απ’ τον Ηρόδοτο, όσο και από αρκετούς άλλους συγγραφείς που μιλούν για περιοχές κατάφυτες από ελαιόδεντρα. Κι ο Όμηρος ακόμα δίνει σχετικές μαρτυρίες στην «Οδύσσεια». Είναι δέντρο αυτοφυές, βλαστάνει άγριο και χρειάζεται εμβολιασμό. Οι ποικιλίες της εμβολιασμένης ελιάς φτάνουν τις 30. Κι απ’ τα πανάρχαια χρόνια θεωρείται το σύμβολο της ειρήνης και της ομόνοιας. Στην αρχαία Μελίβοια καλλιεργούνταν εκτενώς τόσο στον παράκτιο κάμπο της, όσο και στις υπώρειες του Κισσάβου μέχρι το υψόμετρο των 400 μέτρων. Εκτός των άλλων αυτό καταδεικνύεται και από τη σημερινή θέση του χωριού Μελίβοια, που αποτελεί συνέχεια της αρχαίας ένδοξης πόλης. Βρίσκεται στις πλαγιές του Κισσάβου σε υψόμετρο 420 μέτρων. Από τα ριζά του χωριού ως τη θάλασσα συναντά κανείς χιλιάδες στρέμματα ελαιώνων. Αντίθετα μέσα στο χωριό και πιο ψηλά δεν υπάρχει ούτε δείγμα ελιάς. Τη σκυτάλη της καλλιέργειας πλέον την κρατά η καστανιά, ακολουθώντας βεβαίως την ίδια χωροταξική καλλιέργεια απ’ τα πανάρχαια χρόνια.  Συνεπώς η παραγωγή του ελαιολάδου στην αρχαία Μελίβοια είναι γνωστή και διαδεδομένη. Και μέσα από τη διαδρομή των αιώνων φτάνει μέχρι και σήμερα. Στην αρχαία πόλη, όπως στη συνέχεια και τη Βυζαντινή, ήταν ένα από τα κύρια προϊόντα που στήριξαν την οικονομία της πόλης. Και ήταν τόσο μεγάλη η παραγωγή που όχι μόνο κάλυπτε τις ανάγκες της ντόπιας αγοράς, αλλά γινόταν και εξαγωγή. Απόδειξη μεγάλη είναι οι αμφορείς και οι δεξαμενές λαδιού που βρέθηκαν από τις ανασκαφές στο λόφο «Κάστρο» της Βελίκας, στην ακρόπολη της Μελιβοίας. Μέσα στο χώρο των ανασκαφών συναντά κανείς αιωνόβια ελαιόδεντρα που βλάστησαν πάνω στα ερείπια ύστερα από την εγκατάλειψη της πόλης κατά τον 8^ο μ.Χ. αιώνα.
Το λάδι της ελιάς ήταν γνωστό στους αρχαίους, οι οποίοι απέδιδαν την ανακάλυψή του στον Αθηναίο Αρισταίο. Χρησίμευε στους αρχαίους:

• ως καύσιμη ύλη
• ως θρεπτικό προϊόν
• στις ιεροτελεστίες και τις χοές
• στην επάλειψη του σώματος μετά το λουτρό, την άσκηση, την εργασία ή για προφύλαξη από το ψύχος
• στην Παρασκευή μύρων
• ως εσωτερικό φάρμακο.

Επιπρόσθετα θα πρέπει να αναφερθούν τα εξής:
Ως προς τη γεύση το ελαιόλαδο διακρίνεται σε:
α) αρωματώδες ή α’ ποιότητας
β) παχύ ή β’ ποιότητας
γ) ταγγό ή γ’ ποιότητας.

Και ανάλογα με τον τρόπο παρασκευής του διακρίνεται σε:
α) παρθένο ελαιόλαδο
β) α’ πιέσεως
γ) β’ πιέσεως
δ) γ’ πιέσεως.

Ανέκαθεν το ελαιόλαδο της Μελιβοίας ως προς τη γεύση του ανήκει αυστηρά στο αρωματώδες ή α’ ποιότητας, ενώ ως προς τον τρόπο παρασκευής του διακρίνεται αποκλειστικά σε παρθένο ελαιόλαδο. Οι υπόλοιπες κατηγορίες λαδιού στη Μελίβοια ήταν και παραμένουν άγνωστες. Και κοντά σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθούν και τα ακόλουθα:  Διακρίνεται για το χρώμα του και τη διαύγειά του∙ ελαιοπράσινο και διαυγέστατο. Η μοναδική αρωματική του σύσταση, η αγνότητα, η πυκνότητα και η θρεπτική του αξία το καθιστούν μοναδικό μακράν του ελαιολάδου άλλων περιοχών. Τις ιδιότητές του αυτές τις οφείλει ασφαλώς στο έδαφος, στις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, αλλά και στη βιολογική καλλιέργεια. Επιπρόσθετα θα πρέπει να σημειωθεί και η εντατικότατη προληπτική καταπολέμηση των εντόμων και μικροβίων, όπως δάκος, πυρηνοτρίτης κ.α.  Σε συνάφεια όμως με τη βιολογική καλλιέργεια θα πρέπει να τονιστεί και ο τρόπος έκθρυψης της ελιάς. Και βεβαίως ο τρόπος έκθρυψης ως και τη διαδικασία του ραφιναρίσματος ανέκαθεν γινόταν με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες εξαγωγής του ελαιολάδου απ’ τον ελαιόκαρπο απ’ τα πρωτόγονα ακόμα πατητήρια του Ησιόδου μέχρι τα υπερσύγχρονα μηχανήματα. Η ανασκαφική έρευνα στην περιοχή αποδεικνύει ότι οι Μελιβοιώτες παρακολουθούν στενά ανά τους αιώνες την τεχνολογική ανάπτυξη όσον αφορά στην παραγωγή και την ποιότητα του ελαιόλαδου.

OLIVE OIL OF MELIVIA

 The olive (elea) is a tree in the family of the oilseeds and flourishes in every single soil up to 800 meters above sea level. Here though we must note that at an altitude of 400 to 800 meters, it may indeed grow as a tree, but it is difficult to impossible for it to give fruit. Therefore appropriate for cultivation is the soil with an altitude of below 400 meters and preferably on a hillside facing the sea.
This is a very old tree, with millennia of life. For example, in the Mountain of Olives trees that witnessed the sufferings of Christ are displayed. And because it is a tree with extra unnecessary sprouts (paravlastiko) even if cut or burned, it can re-sprout from the root. A medical testimony of such evidence is the fact that the slopes with the olive trees of the Acropolis in Athens were burnt by the  Persians in 480 BC, but they re-sprouted, like did the sacred olive tree of Athena.
Generally, its cultivation has been known for about 5000 years and it is widespread in all the territories of Greece, which could certainly flourish. Its history is also linked to the history of Greek civilization. We have testimonies not only from Herodotus but from several other writers who speak of areas covered with olive trees. And Homer also gives relevant testimonies in the “Odyssey.” It is a native tree , it sprouts wildly and needs grafting. The are 30 varieties of the grafted olive tree. And from the ancient times it is considered to be the symbol of peace and harmony.
In ancient Melivia it was extensively grown both in the coastal plain and in the foothills of Kissavos up to an altitude of 400 meters. Furthermore this is demonstrated by the current location of the village of Melivia, which is the continuity of  the ancient glorious town. It is  located on the slopes of Kissavos at 420 meters altitude. From the foot of the village to the sea thousands of acres of olive groves can be found. But in the village and further up of it there is not even a sample of one. The baton of cultivation is now kept by the chestnut, following of course the same spatial culture from the  ancient times.
Thus the production of olive oil in ancient Melivia is well known and widespread. And through the course of the centuries it is brought to the present. In the ancient city, as in the Byzantine era, it was one of the main products that supported the economy of the city. And it was such a big production that it  not only covered the needs of thelocal market , but it was also exported. A great proof of that are the amphoraes and oil tanks that were found in the  excavations on the hill, the “Castle” of Velika, at the citadel of Melivia. Within the area of ​​the excavations one can find ancient olive trees that sprouted on the ruins after the abandonment of the city in the 8th century AD.
The olive oil was known to the ancients, who attributed its discovery to the Athenian Aristeos. It was useful to the ancients:

• as fuel

• as a nutritional product

• in rites and libations

• as spreading it on the body after bath, exercise, work or protection against cold

• in myrrh preparation

• as internal medicine.

The following should also be mentioned:

As to the taste the olive oil is distinguished as:

a) aromatic or of first quality

b) thick or of second quality

c) rancid or of third quality

And depending on the way of preparation it is divided into:

a) virgin olive oil

b) first pressure

c) second pressure

d) third pressure

Since forever  the oil of Melivoia in taste  strictly belongs to the aromatic or first grade, and in the way of preparation it is distinguished solely as virgin olive oil. The remaining oil categories in Melivia were and still remain unknown. Also thefollowing should be added:
It is distinguished for its color and clarity ∙  olive green and crystal clear. Its unique aromatic composition, purity, density and nutritional value make it by far a unique  olive oil compared to other areas.
Its properties are certainly owed to the soil, the climatic conditions of the region, but also to organic farming. Moreover the intensive preventive insect and germ control such as fruit fly, pyrinotritis, etc should be noted.
But in connection to organic farming the way the ekthrypsis of the olive is done should be highlighted. And of course the process of the refining is always done with the best possible conditions of the oil extraction from the fruit even dating back to the more primitive presses of Hesiod until the modern day machines. Excavations in the area show that the people of Melivia  monitor closely throughout the centuries the technological development in terms of production and the quality of the olive oil.
So it becomes clear that it should be registered as a PDO product.